Jak połączyć wierzenia i kulturę Majów ze współczesną polską poezją? Misji pożenienia tych dwóch odległych płaszczyzn podjął się Łukasz Czarnecki, który już raz odwiedzał podobne rewiry w swojej “Strefie krokodyli“. “Cywilizacja Majów” to przede wszystkim żyzne i kolorowe wersy i potężny zastrzyk egzotycznych halucynacji. Niech więc majańscy bogowie zabiorą głos.
Szikszulub
Meteoryt spadł,
otworzył ziemię,
zdziwione stado dinozaurów nie zdążyło nawet popatrzeć sobie w oczy
na pożegnanie.
Dwanaście tysięcy otworów skalnych – ts’ono’ot,
ale to niepoprawnie napisane, bo u Majów liczba mnoga
ma na końcu ‘ob.
Teraz woda słodka łączy się kanałami.
66 milionów lat temu,
200 kilometrów w promieniu krateru,
od uderzenia zmęczonego mleczną drogą
meteorytu.
Jaguar bifunkcjonalny, czyli Czak Mol w Uszmal
Siedzi zwrócony na północ,
patrzy też na południe,
jest mężczyzną,
ale też kobietą.
Przegląda się w lustrze.
Siedzi lekko zwrócony,
jakby od niechcenia,
służy do składania ofiar,
odrąbana głowa w okolicy szyi.
Tak mówią, a inni:
to taboret,
Zwrócony na prawo, oczy kieruje przed siebie,
czasem na lewo.
Czak to mężczyzna,
Mol to kobieta.
Zatem bóstwo:
jest cała cały w sobie,
samym samą sobą
i już nikim inną
innym.
Bonampak
Granica z Gwatemalą,
mury zamalowane,
w kolorach i figurach,
skóra jaguara i pióra quetzala,
wyraźne kształty na ścianie,
siódmy wiek naszej ery,
blisko płynie Usumasinta.
Życie nad rzeką ma swoje plusy,
kształty rankiem schodzą ze ścian
i niespiesznie kroczą ku wodzie,
po czym obmywają swoje ciała,
zmęczone od stania w dusznej jaskini,
niektóre wypływają na środek rzeki,
cierpliwie i spokojnie oddech-wydech
inne brodzą przy brzegu,
odświeżone wracają na swoje miejsce.
Łukasz Czarnecki, ur. 1980 r., doktor nauk społecznych i politycznych Narodowego Autonomicznego Uniwersytetu Meksyku (UNAM, 2012 r.). Doktor socjologii Uniwersytetu w Strasburgu (2015 r.) oraz doktor prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (2019 r.). W 2022 r. ukończył Podyplomowe Studia Literacko-Artystyczne (Szkoła Pisarzy) Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego wiersze zostały opublikowane w Meksyku (w La Jornada, Unidiversidad, La Otra). Wydał dwujęzyczny tomik poezji Purificados/Wyczyszczone (Wyd. Editorial Praxis, 2012). W 2022 r. został opublikowany tomik poezji Strefa krokodyli (Wyd. Mamiko, 2022).
